Czym są rasy hybrydowe?
Za koty hybrydowe uchodzą wszystkie te koty, które przyszły na świat jako potomstwo kota domowego i kota dzikiego. Krzyżowanie odbywa się najczęściej z udziałem samca dzikiego i samiczki kota domowego. Efektem parowania są kocięta o wyjątkowych wzorach na sierści, dużych oczach, wyraźnych kościach policzkowych i często postawnej budowie ciała.
Historia ras hybrydowych
Marzenie o posiadaniu w domu dzikich zwierząt nie jest wcale zjawiskiem współczesnym, jak można byłoby sądzić po wzroście popytu na rasy hybrydowe, jaki odnotowuje się w ostatnich latach. Już w latach 60’ i 70’ w Stanach Zjednoczonych krzyżowano azjatyckie i afrykańskie dzikie koty z kotami domowymi. Początkowo Amerykanie nie zamierzali rozpoczynać komercyjnych hodowli, a jedynie chcieli wynieść ze swoich eksperymentów nowe naukowe doświadczenia. Niedługo uległo to jednak zmianie, gdy na świat przyszli potomkowie azjatyckiego dzikiego kota bengalskiego i amerykańskiego kota domowego w ramach projektu mającego na celu stworzenie szczepionki przeciw leukemii — po badaniach naukowcy przekazali kocięta osobom prywatnym. Połączenie egzotycznego wyglądu dzikiego kota z ujarzmionym charakterem kota domowego zafascynowało miłośników kotów i wzbudziło ogromne zainteresowanie, które napędziło popyt, wobec czego podjęto krzyżowanie na nowo.
Jakie istnieją hybrydowe rasy kotów?
Dziś istnieje cały wachlarz uznanych ras hybrydowych. Najbardziej znaną i popularną wśród opiekunów rasą jest kot bengalski, jednak kolejne cztery również robią wśród kocich ras równie duże wrażenie. Poniżej przedstawiamy pięć najpopularniejszych hybrydowych ras kotów.
- Kot bengalski
Bengale to mieszanka azjatyckich dzikich kotów z kotami domowymi, dziś należące to najpopularniejszej rasy hybrydowej. Tak uwielbianymi czyni te koty dziki wygląd oraz różnorodność umaszczeń i wzorów, która sprawia, że przypominają małe lamparty.
- Chausie
Chausie jest hybrydą egipskiego kota błotnego oraz kota domowego, jest popularny zwłaszcza w miejscu swojego powstania i prowadzenia głównej hodowli — Stanach Zjednoczonych. Chausie nie posiada wprawdzie rzucającego się w oczy umaszczenia, jednak jego charakterystyczne uszy, przypominające uszy rysia, oraz wysokie kości policzkowe i atletyczna budowa ciała, nadają mu egzotycznego wyglądu.
- Savannah
Koty rasy Savannah to krzyżówka afrykańskiego serwala z kotem domowym. Savannah to nie tylko największa hybrydowa rasa kota, ale i największa w ogóle pośród wszystkich uznanych kocich ras. Koty te posiadają wzór podobny do cętek geparda, osiągają do pół metra wysokości w kłębie, a od nosa do końca ogona mierzą nawet do 1,2 m.
- Caracat
Pierwsze parowanie samicy dzikiego karakala i zdziczałego kota domowego miało miejsce w roku 1998 w moskiewskim zoo. Niecałe dziesięć lat później hodowcy w Stanach Zjednoczonych rozpoczęli podobne starania, jednak z pomocą samca karakala oraz samicy kota abisyńskiego.
- Bristol
Koty bristol powstały na drodze skrzyżowania żyjącego dziko w Ameryce Środkowej i Południowej margaja z kotem domowym. Posiadały one typowe znakowanie rozetowe tego dzikiego kota. Budowa ciała i kształt głowy bristola przypominały natomiast te u kota domowego. Niestety, ze względu na liczne problemy pojawiające się w procesie hodowli, zwłaszcza bezpłodność kociąt, rasa uchodzi za wymarłą. Kilka płodnych egzemplarzy kotek rasy bristol wykorzystano do rozwoju starań hodowlanych rasy bengalskiej.
Wciąż podejmowane są nowe starania krzyżowania ras domowych z dzikimi gatunkami. Najnowsze, niepopularne jeszcze rasy hybrydowe to m.in. Kanaani, Tilaran, Vivveral czy Safari.
Dlaczego hodowanie hybryd jest problematyczne?
Krzyżowanie kotów domowych z dziko żyjącymi jest kwestią kontrowersyjną. Wielu działaczy na rzecz praw zwierząt propaguje pogląd, że jest to proces krzywdzący zwierzęta, gdyż są one od siebie znacząco różne, a ich parowanie ze względów etycznych, genetycznych i medycznych nie powinno być dopuszczalne. Troska ta nie jest nieuzasadniona, ponieważ faktycznie zdarzają się, zwłaszcza u kociąt pierwszej generacji, liczne poronienia i wady wrodzone. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest najprawdopodobniej fakt, że czas trwania ciąży u kotów domowych i dzikich jest bardzo zróżnicowany. U kotów domowych ciąża trwa z reguły od 63 do 65 dni, natomiast u kotów dzikich od 76 do 78. Nie tylko sama ciąża jest jednak niebezpieczna, ale również parowanie zwierząt. Niekiedy w trakcie parowania z większymi karakalami czy serwalami samice odnoszą poważne obrażania ciała.
Regulacje prawne dotyczące utrzymania kotów hybrydowych
Hodowla hybrydowych ras kotów podlega surowym przepisom praw zwierząt, podobnie jak ich późniejsze utrzymanie. W wielu krajach osoba, która pod swój dach chce przyjąć kocię z pierwszej do czwartej generacji musi przestrzegać określonych przepisów i zapewnić wymagającemu kotu optymalne warunki utrzymania. Od generacji piątej, gdy odsetek dzikich genów wynosi już u kotka jedynie 1,6%, uważa się go za rasę udomowioną, która może być traktowana jak każda inna rasa kota domowego.
Czarny rynek nielegalnie krzyżowanych zwierząt
Mimo wspomnianych przeszkód zainteresowanie dzikimi pięknościami systematycznie rośnie i profesjonalni hodowcy nie dają rady pokryć powstałego zapotrzebowania, przez co w wielu krajach rozwija się handel nielegalnie parowanymi hybrydami. Wielu opiekunów zajmuje się kotami o niewiadomych pochodzeniu, nieznanej generacji, które wykazują jeszcze wiele cech i sposobów zachowania dzikich zwierząt, przez co są problematyczne we współżyciu i wychowaniu. Mogą być one bardzo strachliwe i niechętne do kontaktów z ludźmi, są zwykle aktywne nocą i pokazują chętnie pazurki. Odczuwają to wówczas często nie tylko domownicy i inne domowe zwierzęta, lecz cierpią również meble, ściany i parkiety. Poza agresywnym zachowaniem rasy hybrydowe wykazują także zdecydowanie silniejszą tendencję do znakowania terytorium moczem, co dla wielu opiekunów staje się takim przeciążeniem, że podopieczni lądują w schroniskach.
Rasy hybrydowe są w modzie, mają jednak swoją cenę
Profesjonalni hodowcy hybrydowych kocich ras są świadomi potencjalnych problemów w ich utrzymaniu i wszystkim chętnym nabywcom skrupulatnie tłumaczą, z czym wiąże się ich posiadanie. W rozmowie z potencjalnymi nabywcami hodowca próbuje się dowiedzieć, czy sprostają oni wymaganiom na wpół dzikiego zwierzęcia i czy dadzą mu dobry dom. Jeśli interesujesz się zakupem rasy hybrydowej, unikaj ogłoszeń oferujących kocięta w atrakcyjnych cenach, bez konieczności wcześniaczego spotkania i konsultacji z hodowcą. Nieodzowne są oczywiście odpowiednie papiery, na przykład akt rodowodowy, z którego wynika jasno, do której generacji potomstwa dzikiego zwierzęcia kocię należy. Ze względu na restrykcyjne reguły hodowlane i rzadkość rasowych hybryd, za kocięta takie zapłacić trzeba niemałą cenę. W zależności od generacji młody kot rasy hybrydowej kosztuje od 2 do 20 tys. dolarów.
Jak bardzo dziki jest hybrydowy kot?
U kotów hybrydowych da się precyzyjnie zdefiniować udział dzikich genów na podstawie generacji. Zwierzę z pierwszej generacji F1, którego matka jest kotem domowym a ojciec dzikim, posiada 50% krwi dzikiej, jest więc dzikie w połowie. Kolejna generacja kotków F2 ma naturalnie mniejszy udział krwi dzikiej — 25%. Udział krwi dzikiej u kociąt generacji piątej F5 wynosi 1,6%.
Co wziąć pod uwagę w hodowaniu kociej hybrydy?
Już sam odsetek krwi dzikiego zwierzęcia w rasie hybrydowej mówi co nieco o zachowaniu kota. Koty z generacji późniejszych (F5, F6 i dalszych) są najczęściej równie ufne i skore do pieszczot co koty domowe. Niemniej jednak utrzymanie rasy hybrydowej — niezależnie od ilości dzikich genów — jest zadaniem wymagającym. Również w późniejszych generacjach koty hybrydowe posiadają silną potrzebę samodzielnego wychodzenia, nie powinny być więc trzymane jako typowe koty kanapowe. Koty te są wybornymi wspinaczami, utalentowanymi skoczkami wzwyż i szybkimi biegaczami i chciałyby mieć możliwość odpowiedniego wyżycia się na wszystkie te sposoby. Trzymanie kota hybrydowego w miejskim otoczeniu, gdzie wypuszczanie kota na samodzielne wycieczki wiązałoby się z dużym niebezpieczeństwem, wymaga od właściciela zapewnienia kotu dużego kojca zewnętrznego wyposażonego w meble do wspinania się oraz basen do kąpieli.
Prawidłowe odżywianie hybrydowych kotów
Do prawidłowej pielęgnacji i utrzymania kota hybrydowego należy również prawidłowe odżywianie. Także ta kwestia u kotów hybrydowych, których bezpośrednimi przodkami są dzikie zwierzęta, stawia nieco wyższe wymagania wobec właściciela niż w przypadku żywienia kotów domowych. Wielu opiekunów kotów rasy hybrydowej mówi o tym, że ich podopieczni nie trawią dostępnych na rynku gotowych karm dla kotów, dlatego decydują się na podawanie im surowego mięsa (BARF). Dieta typu BARF wymaga od właściciela fachowej wiedzy o składnikach odżywczych, jakie powinny zostać kotu dostarczone wraz z pożywieniem. Jeśli jest to zbyt duże obciążenie, można sięgnąć po wysokiej jakości karmy mokre o dużej zawartości mięsa (bogate w białka zwierzęce), zawierające również warzywa, owoce i naturalne oleje. Udział zbóż w karmie powinien być jak najniższy ze względu na tendencje kotów do niestrawności — najlepiej zrezygnować ze zbóż zupełnie. Wychodzące hybrydy często samodzielnie uzupełniają swoje dziennie menu, spożywając upolowane przez siebie myszy i małe ptaki.
Czy hybrydowa rasa kota do mnie pasuje?
Bez dwóch zdań, hybrydowe koty to zdecydowanie przepiękne stworzenia — nie kupuj jednak takiego kota wyłącznie przez walory wizualne! Przez zakupem koniecznie dowiedz się wszystkiego o charakterze i potrzebach egzotycznego kocięcia i upewnij się, że będziesz w stanie spełnić wszystkie te wymagania. Jeśli zwierzę może się poruszać w dostatecznej ilości, masz wystarczająco dużo czasu na wspólną zabawę, posiadasz odpowiednią wiedzę w kwestiach pielęgnacji i pożywienia wymagającego kota i przemyślałeś dobrze kwestię jego żmudnego wychowania, to już niezły początek. Im będziesz lepiej przygotowany, tym oczywiście lepiej, i tym mniej skomplikowana będzie Wasza wspólna codzienność.